Ακόμα και πριν την επιδημία του κορωνοϊού, η απασχόληση στους τομείς της υγείας και των κοινωνικών υπηρεσιών βίωνε σημαντική ανάπτυξη ανά τον κόσμο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου το 10% όλων των θέσεων εργασίας βρίσκονται στον κλάδο της υγείας. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στη γήρανση του πληθυσμού, καθώς και στην αυξανόμενη ζήτηση για ποιοτικές υπηρεσίες σε όλους τους τομείς του κλάδου. Ως αποτέλεσμα, το εύρος των προσφερόμενων υπηρεσιών επεκτείνεται για να συμβαδίσει με αυτή τη ζήτηση. Νέες τεχνολογίες και μέθοδοι περίθαλψης εμφανίζονται συνεχώς και απαιτούν τη συνεχή εκπαίδευση και πιστοποίηση των εργαζομένων, ενώ αυξάνουν και τις ανάγκες χρηματοδότησης. Αυτή η αυξημένη χρηματοοικονομική πίεση αναγκάζει τα συστήματα υγείας και τους φορείς παροχής υγειονομικής περίθαλψης να προσλάβουν ειδικούς, οι οποίοι έχουν την ικανότητα να βελτιστοποιούν διαδικασίες, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι οι οργανισμοί αυτοί θα λειτουργούν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και θα προσφέρουν το βέλτιστο δυνατό επίπεδο φροντίδας προς τους ασθενείς. Οι ειδικοί αυτοί προέρχονται από τους κλάδους των Οικονομικών και της Διοίκησης της Υγείας.

Τα Οικονομικά της Υγείας είναι ένα εφαρμοσμένο επιστημονικό πεδίο, το οποίο ασχολείται με τη συστηματική και εκτενή ανάλυση των προβλημάτων, που μαστίζουν την παροχή υγείας σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Εφαρμόζοντας τις οικονομικές θεωρίες της παραγωγής, της αποτελεσματικότητας, των ανισοτήτων και του ανταγωνισμού, οι οικονομικοί αναλυτές υγείας επιχειρούν να καταλάβουν πως συμπεριφέρονται και λαμβάνουν αποφάσεις οι πολίτες, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης (δημόσιοι και ιδιωτικοί), οι κυβερνήσεις και όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες, που συμμετέχουν στον κλάδο της υγείας. Είναι οι άνθρωποι εκείνοι, που καλούνται να απαντήσουν ερωτήματα όπως:

- Πώς πρέπει να αμείβονται οι γιατροί: με σταθερό μισθό ή με αμοιβή ανά θεραπεία;

- Πόσα χρήματα θα πρέπει να είναι διατεθειμένη η κοινωνία μας να δαπανήσει, προκειμένου να αποκτήσουμε πρόσβαση σε ένα φάρμακο, το οποίο δίνει στο 10% των ασθενών δύο επιπλέον μήνες ζωής;

- Ποιες είναι οι επιπτώσεις της φαρμακευτικής νομοθεσίας στην πρόσβαση στα φάρμακα;

- Ποιες είναι οι μακροχρόνιες και οι βραχυχρόνιες επιπτώσεις (κόστη και αποτελέσματα) ενός νέου ή ενός υπάρχοντος προγράμματος υγειονομικής περίθαλψης;

- Θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην κατασκευή και χρήση λίγων, μεγάλων νοσοκομείων σε κεντρικά σημεία ή να αποκεντρώσουμε την κατασκευή νοσοκομείων με στόχο την διευκόλυνση της πρόσβασης των ασθενών;

- Πώς μπορούμε να προωθήσουμε την έρευνα και ανάπτυξη ενός φαρμάκου ή εμβολίου και να το κάνουμε διαθέσιμο για όλους;


Απώτερος στόχος των οικονομολόγων υγείας είναι να χρησιμοποιήσουν τα συμπεράσματα αυτά, προκειμένου να προσφέρουν λύσεις στους φορείς, στους οποίους απασχολούνται (είτε ιδιωτικούς είτε δημόσιους), οι οποίες να οδηγούν στις πιο αποτελεσματικές, δίκαιες και αποδοτικές δράσεις.

Το επιστημονικό πεδίο της Διοίκησης της Υγείας, όπως φαίνεται και από το όνομά του, αφορά στη συνολική διαχείριση μιας μονάδας παροχής υπηρεσιών υγείας, όπως μια κλινική, ένα φαρμακείο ή ένα νοσοκομείο. Ένα στέλεχος στη διοίκηση της υγείας είναι υπεύθυνο για να διασφαλίζει ότι η μονάδα υγείας λειτουργεί όπως πρέπει από την άποψη του προϋπολογισμού, των στόχων της μονάδας και των μελών της, και των αναγκών της κοινωνίας. Τα στελέχη αυτά επιβλέπουν τις καθημερινές λειτουργίες της μονάδας, δρουν ως εκπρόσωποι της μονάδας όταν παρέχουν πληροφορίες στα μέσα ενημέρωσης και στο κοινό, συνεργάζονται με το ιατρικό προσωπικό σε θέματα όπως ο ιατρικός εξοπλισμός, οι προϋπολογισμοί των τμημάτων και οι στόχοι της μονάδας, ενώ φροντίζουν και για τη δημιουργία συνεργατικού κλίματος μεταξύ των γιατρών, νοσηλευτών και όλων των υπόλοιπων μελών της μονάδας. Ως εκ τούτου, τα άτομα αυτά πρέπει να μπορούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις, όπως:

- Πώς μπορούμε να υπολογίσουμε την απόδοση των επενδύσεών μας, μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων, στα πλαίσια των προϋπολογισμών μας;

- Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τους χρηματοοικονομικούς περιορισμούς μας και τις προσδοκίες των πολιτών για την ποιότητα των υπηρεσιών μας;

- Πώς μπορούμε να πραγματοποιήσουμε οικονομική αξιολόγηση, προκειμένου να εξετάσουμε την αποτελεσματικότητα των διαφόρων διαθέσιμων θεραπευτικών λύσεων;

- Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι το εργασιακό περιβάλλον του οργανισμού μας θα είναι ασφαλές για όλα τα μέλη του, ανεξαρτήτως κοινωνικού και προσωπικού υποβάθρου;

- Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι δράσεις μας θα είναι προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες ανάγκες πολλαπλών διαφορετικών κοινωνικών ομάδων;

- Πώς μπορούμε να εντάξουμε την ψηφιοποίηση στον οργανισμό μας, για να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες μας;

Όπως γίνεται φανερό από τα παραπάνω, η υγειονομική περίθαλψη στον 21ο αιώνα απαιτεί μια διεπιστημονική προσέγγιση. Για τα στελέχη του κλάδου της υγείας (είτε οικονομικά, είτε διοικητικά, είτε και ακαδημαϊκοί ερευνητές), η γνώση και η ενσωμάτωση πολλαπλών σχετικών επιστημονικών κλάδων αποτελούν κλειδιά για την κατανόηση και επίλυση των προβλημάτων, που αντιμετωπίζουν τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Ποιές είναι οι αιτίες των προβλημάτων, που αντιμετωπίζουν οι οργανισμοί του κλάδου υγείας; Ποιές είναι οι λύσεις; Πώς διαχειρίζονται οι χώρες τη λεπτή ισορροπία μεταξύ αποδοτικότητας και ισότητας στα συστήματα υγείας τους; Τι αντίκτυπο έχουν η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι άλλοι διεθνείς οργανισμοί στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης; Τα ερωτήματα αυτά απαιτούν τη χρήση μιας διεπιστημονικής προσέγγισης, που να συνδυάζει την οικονομική, τη διοικητική, τη νομική και την πολιτική σκέψη. Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Οικονομικά και Διοίκηση της Υγείας» εφαρμόζει στην πράξη τις αρχές αυτές, προκειμένου να προετοιμάσει τα στελέχη του κλάδου να αντιμετωπίσουν τις πολύπλοκες προκλήσεις του χώρου.